Ի՞նչ է մեզ` արցախցիներիս տվել 2023 թվականը։ Միայն անորոշ, անհույս օրերի շարան, սպասումներ, սպասումներ, ֆիզիկական գոյության համար մաքառումներ ու պայքար, սովահարության անվերջ օրերի շարան, հայրենակիցների կողմից անտարբերություն ու թիկունքից հարվածներ։ Եվ, վերջապես, մեծագույն աղետ` հայրենի օջախի, սեփական տան եւ ողջ ունեցվածքի, հայրենիքի ու ապրածդ մի ողջ կյանքի կորուստ եւ` զոհեր, զոհեր, զոհեր...
Հայրենի օջախի, հայրենիքի կորուստը մեզ պատկերանում էր միայն հեռավոր 1915 թ. Մեծ եղեռնի տեսքով` այդ մասին վավերագրություններով ու բազում տխուր, ծանր պատմություններով։ Ու երբեք մտքներովս չէր անցնում, որ այս անգամ «ուղտը չոքելու է» մեր դռանը։ Եվ այս անգամ մեր` հայերիս ողբերգության հիմնակսն պատճառը հայրենի տականքն է լինելու` թշնամու գործակալների ու թշնամու շահեր սպասարկող, նրա հաջողություններով երջանկացող ճիվաղների տեսքով ու մեծագույն ստահակի գլխավորությամբ։
Դեռ երեք տարի առաջ` 2020 թ. թշնամու հետ պայմանավորված պատերազմից, կապիտուլյացիայի խայտառակ փաստաթուղթ ստորագրելուց հետո մեզանում որոշ պաշտոնյաներ ինքնավստահ ու համոզված հայտարարում էին, որ շուտով Շուշին, Հադրութը մերն են լինելու։ Այսօր էլ, երբ այլեւս չկա Արցախը, ծախել, նվիրել են թշնամուն, մեզանում դարձյալ հայտարարություններ են հնչում կրկին Արցախ վերադառնալու, մի քանի հազարամյա պատնության ընթացքում առաջին անգամ հայաթափված մեր Արցախ-հայրենիքը կրկին շենացնելու մասին։
Չեմ ուզում հայտարարություն անել դրան հավատալ-չհավատալու մասին, դրա իրակսն կամ անիրական լինելու մասին։ Ընդամենը պատմությունից գիտեմ, որ թշնամին, թուրքը որտեղ ոտքը դնում է, այլեւս ոչ մի գնով կես քայլ անգամ ետ չի գնում։ Նրա կեսհազարամյա պատմության ընթացքում մենք ընդամենը մի անգամ ենք դարավոր ոսոխից հող գրավել, հող ազատագրել, եւ դա եղել է Արցախյան պատերազմում։ Ու սյդ եզակի ու մեծ հաղթանակը մենք երեք տասնսմյակում մսխել ենք ու դարձրել խայտառակ պարտություն եւ հայրենիքի կորուստ։
Արցախցիներս հիմա Հայաստանում ենք, ավելի կոնկրետ ու արցախցիներիս լեզվով ասած` նիկոլյան Հայաստանում, որը բացարձակապես ոչ մի նմանություն, ոչ մի ընդհանրություն չունի մեր պատկերացրած, մեր երազների Հայաստանի հետ։ Զավեշտն ու ցավն այն է, որ անգամ թշնամին է դա հասկանում, եւ Հայոց հինավուրց երկրից մազապուրծ փրկված այս հողակտորը դիվանագիտորեն ու հեռահար նպատակներով անվանում է Արեւմտյան Ադրբեջան։
Արդյո՞ք այս հողն արցախցիներիս համար հայրենիք է դառնալու կամ փոխարինելու է Արցախին։ Ծանր ու դժվար հարց է, ու ես չեմ համարձակվում 120 հազար արցախցիների անունից պատասխանել այդ հարցին։ Ընդամենը կարող եմ փաստել, որ հազարավոր արցախցիներ արդեն հեռացել են ռուսաստաններ, եվրոպաներ ու ամերիկաներ։ Հազարավորներն էլ ասում են, որ իրենք էլ են մեկնելու...
Արցախցիները, որ մինչ այդ հայրենի երկրում հանգիստ ու անտարբեր անցնում էին անծանոթ հայրենակցի կողքով, այսօր Երեւանում, Շիրակում, Լոռիում կամ Գեղարքունիքում իրար հանդիպելիս, տխուր ու երջանիկ ժպտում են, ուրախանում, որ հայրենիքից մի թանկ բան, մի մասունք գտան... Ընկերներս ժամանակ առ ժամանակ զանգում են, որպիսություն հարցնում ու տխուր ասում` ոչ մի նորություն, ոչ մի լավ բան չկա, ուղղակի ցանկացա հարազատ ձայն լսել...
Գուցե կորստի մեծ ցավն է պատճառը, որ ամեն մի փոքր կամ մեծ միջադեպ ու իրողություն արցախցուն ծանր հիասթափություն ու վիշտ է պատճառում, դժգոհելու առիթներ տալիս։ Օգնություն ստանալու նպստակով հավաքված արցախցիները զրուցում են իրենց բազում հոգս ու ցավերից, այդ թվում` բնակարանների եռակի, քառակի բարձր գներից, ու մի ուսուցիչ տխուր ասում է` իրենք երկրի ղեկավար ու իշխանություններ են ընտրել, որոնք մեր երկիրը ծախել են, մեզ անտուն փախստական դարձրել, եւ հիմա իրենց բնակարանները աստղաբախշական գներով մեզ` դժբախտներիս վարձակալության են տալիս։ Դժգոհում են հատկապես պետական աջակցության խնդիրներից, ոմանք ասում են, որ միայն առանձին անհատներ, մասնավորները, զանազան կազմակերպություններն են հնարավորինս օգնում, իսկ պետությունը համակարգիչնռրով, ինտերնետով ինչ-որ թղթաբանություններ են լրացնել տալիս, ամիսներով սպասեցնում, որպեսզի հաստատեն կամ մերժեն տալիք ֆինանսական աջակցությունն ու կենսաթոշակը...
Հազիվ թե գտնվի մի արցախցի, որ փաստի 2023-ից ստացած ուրախության, փոքրիկ մի ձեռքբերման մասին, երբ աչքի առաջ միայն անդառնալի կորուստ է միայն եւ մեծ ցավ։
Ի՞նչ է բերելու 2024-ը արցախցիներին։ Առջեւում լավատեսության նշույլներ չեն երեւում, բայց, միեւնույն է, ոչ միայն արցախցիները, այլեւ ողջ հայությունն ազգային բնույթին, սովորությանը համաձայն, շարունակելու են սպասել եւ հուսալ...
Իսկ հրաշքներ, սովորաբար լինում են, բայց գերազանցապես` հեքիաթներում։
Գալդ բարի լինի, Ամանոր, թող 2024-ին Երկիր մոլորակի մակերեւույթից ու հատկապես Հայոց երկրից ընդմիշտ չքվի, գրողի ծոցը կորչի Չարիքը։
«Հրապարակ օրաթերթ»
Комментариев нет:
Отправить комментарий