Հայերս բացառություն չենք ու տարբերվում ենք մյուս ազգերից։ Բայց մենք գերազանցապես տարբերվում ենք այնպիսի հարցերում, որն աբսուրդ է, անտրամաբանական, հակագիտական ու անգամ հակամարդկային է։
Օրինակ, որեւէ ազգում նման «մտքի թռիչք» չեք գտնի` «Արցախը տանք, որ լավ ապրենք»։ Այսինքն իր հայրենակիցների, ազգակիցների մի մասին ստորաբար դավաճանի, զոհաբերի, որպեսզի ինքը լավ ապրի։ Կամ խոստովանի, որ ինքը մի լավ օրում չէր, դրան գումարվել է այն, որ հարեւանը ավտոմեքենա է գնել...
Բայց մեզ յուրահատուկ մի այլ հարցի մասին կիսվեմ։ Նկատի ունեմ օտարամոլությունը, սեփական արժեքների վրա թքած ունենալն ու ուրիշինը, օտարինը պաշտելը։
Այսպիսի հայտնի խոսք կա` «Չկա մարգարե իր հայրենիքում» (Нет пророка в своем отечестве), բայց սա մեզանում պայմանավորված է ոչ միայն սովորական անտարբերությամբ ու իր հայրենակցին չնկատելով կամ չհասկանալով, այլ մեզ հատուկ այլ պատճառներով` նախանձով, էգոիզմով, անհանդուրժողությամբ, չարամտությամբ ու չարակամությամբ (սա ո՞վ է, որ...)։
Մեր ժամանակների մեծ հայերից մեկը, տաղանդավոր գիտնական ու քաղաքագետ Արա Հարությունյանի անունը շատերը չեն լսել, նրան չեն ճանաչում։ Նրա բազմաթիվ աշխատությունների, հարյուրավոր հոդվածների, գրքերի հանդեպ մեզանում որեւէ հետաքրքրություն չկա, այն պատճառով, որ նա հայ է, մեր հայրենակիցն է եւ «նա ո՞վ ա, որ»...
Արա Հարությունյանի անունով զետեղված գրառումները, մտքերը երիցս, բազմիցս ավելի քիչ արձագանքներ են ստանում, քան` երբ դրանք ներկայացված են լինում օտարահունչ անծանոթ անվամբ։
Մեզանում անձնանունների ստվար մասը հայկական չէ, այլ ազգերից, հատկսպես անգլոսաքսերից է վերցված։ Համլետ-ների եւ Օֆելիա-ների քանակով թերեւս աշխարհում առաջին տեղում ենք։ Կարծես Շեքսպիրին ու նրա հերոսներին հայերս ավելի ենք սիրում, քան Շեքսպիր ծնած ազգը։
Իմ հին հին ստեղծագործություններից մեկը ժամանակին թերթում տպագրել էի իմ անուն-ազգանվանը մոտ օտարահունչ, անգլիականին նման անվամբ։ Ու ավելի մեծ արձագանք ստացավ իմ այդ նովելը, քան եթե տպագրած լինեի իմ անվամբ։
Այսինքն` մեզանում կարևորում են ոչ այնքան կամ ոչ միայն արտահայտած միտքը, խոսքը, այլ, թե ով է դա ասողը։
Մեզանում հարգվում, անվերապահորեն ընդունվում, արժեւորվում է ոչ թե մարդը, նրա կատարածը, նրա ստեղծածը, այլ` թե ով է նա, եւ նա անպայման պետք է անծանոթ, օտար լինի։
«Հրապարակ օրաթերթ»
Комментариев нет:
Отправить комментарий