Ես երիտասարդ էի և ունեի շատ երազանքներ։ Ես ուզում էի ամեն ինչ իմանալ և ամեն ինչ ունենալ։ Ես կարծում էի, թե կարող եմ ձեռք բերել աշխարհում ամենաթանկը, բայց չգիտեի, թե ինչն է ամենաթանկը։ Ես երիտասարդ էի և անհոգ, ու մտածում էի, թե մահն ինձ համար բացառություն կանի։ Եվ մի օր որոշեցի պարզել, թե որն է ամենաթանկ բանն աշխարհում։ Ես որոշեցի ձեռք բերել այդ ամենաթանկը։
Փողոցում մի օր ես հանդիպեցի հնամաշ շորերով միջին տարիքի մի տղամարդու։ Նրա աչքերը շատ հոգնած էին, իսկ դեմքին անսահման տխրություն կար։ Ես մտածեցի, որ հաստատ կիմանա, թե ո՞րն է ամենաթանկ բանն աշխարհում։
- Ամենաթանկ բա՞նը,- նրա հոգնած աչքերը մի վայրկյան պայծառացան։- Աշխարհում ամենաթանկ բանը փողն է։ Եթե դու փող ունենաս, մնացյալ ամեն ինչ կարող ես փողով ձեռք բերել։
Հետո ես գնացի մի բանկի տնօրենի մոտ և հարցրի.
- Ճի՞շտ է, որ աշխարհում ամենաթանկ բանը փողն է։
- Փողը միայն թուղթ է, երիտասարդ։ Այն երբեմն այնքան է արժեզրկվում, որ նրանով մի լուցկի անգամ չես կարող գնել։ Ամենաթանկն աշխարհում ոսկին է։ Այն երբեք չի փոխվում...
- Ճի՞շտ է, որ աշխարհում ամենաթանկ բանը ոսկին է,- հարցրի մի հարուստի։
- Ոսկին մետաղի կտոր է,- ասաց նա։- Ոսկով դու շատ բան կարող ես գնել, բայց ո՛չ ամեն ինչ։ Ես փող ու ոսկի շատ ունեմ, բայց երեկ կորցրի աշխարհում ամենաթանկն ինձ համար՝ իմ մորը։ Մայրական սերն է ամենաթանկ բանն աշխարհում։
Ես գնացի տուն և մորս սեղմեցի կրծքիս։
- Մայրիկ, ես արդեն գիտեմ, թե ինչն է աշխարհում ամենաթանկը։ Դա Մայրական սերն է։ Դու ես ամենաթանկը։
Մայրս շոյեց գլուխս և տխուր ասաց.
- Զավակս, կանցնեն տարիներ, և ես չեմ լինի։ Բայց դու ոչ մի տեղ չես գնա այն երկրից, ուր ծնվել ու մեծացել ես։ Այն երկրից, որտեղ քո բոլոր նախնիներն են ամփոփված։ Այդ ամենը Հայրենիքն է։ Ամենաթանկն աշխարհում Հայրենիքն է։
Ես դուրս եկա քաղաքից, բարձրացա ամենաբարձր լեռան կատարն ու, նայելով անծայրածիր դաշտերին և նրանց թիկունքում հպարտ ու վես կանգնած սարերին, գոչեցի.
- Հայրենիք, ես քեզ սիրում եմ։ Դու ամենաթանկն ես աշխարհում։
- Ամենաթա՜նկն աշխարհում,- արձագանքեցին լեռները։- Ամենաթանկն աշխարհում Սերն է, հանուն որի մարդիկ չեն խնայում ոչ մի հարստություն՝ ո՛չ փող, ո՛չ ոսկի... Սերը սահմաններ ու Հայրենիք չի ճանաչում։ Սերն ամեն ինչից վեր է...
Ես իջա լեռներից և գնացի սիրած աղջկա մոտ։
- Ես քեզ սիրում եմ,- ասացի,- դու ամենաթանկն ես աշխարհում։
Նա շատ երկար նայեց ինձ ու շշնջաց.
- Արդեն ուշ է, սիրելիս, ես շատ երկար եմ սպասել քեզ։ Մինչ զբաղված էիր ամենաթանկի որոնումներով, դու կորցրիր ինձ և...
- Եվ ի՞նչ...
- Աշխարհում ամենաթանկագինը...
Հանկարծ ես զգացի, որ աշխարհում ամենաաղքատն եմ ես, և նույնիսկ չհարցրի, թե այդ ինչ «ամենաթանկագին» է։ Ես չունեի փող ու ոսկի, մայրս այլևս չկար, իսկ սիրածս արդեն ինձ չէր պատկանում։ Լեռ ու դաշտերն էին մնացել, և ես հոգնած ու տխուր դուրս եկա քաղաքից։
Ես հազիվ բարձրացա մանկությունից ու երիտասարդական տարիներից ինձ ծանոթ լեռան կատարն ու մտածեցի, որ այլևս չարժե ապրել։
- Ի՞նչ է պատահել, տղաս...
Ես գլուխս բարձրացրի և իմ առջև տեսա ձյունաճերմակ մորուքով մի ծերունու։
- Ես կորցրել եմ աշխարհում ամենաթանկը՝ սիրածիս,- ասացի։
- Ո՛չ, տղաս, դու շատ ավելի թանկ բան ես կորցրել, քան կարծում ես։ Դու կորցրել ես ժամանակը։
- Ժամանակը՞,- զարմացա ես,- գրողը տանի, բայց ես դրա մասին ոչինչ չգիտեի։
- Ժամանակն ամենամեծ հարստությունն է։ Դա քո անհոգ մանկությունն է և երազուն երիտասարդությունը։ Դա քո մայրն է, սիրա՜ծը...
- Ես երբեք չեմ մտածել ժամանակի մասին։
- Մարդիկ տարիներ շարունակ փող ու հարստություն են կուտակում, որն իրենց այնքան էլ պետք չէ և, միաժամանակ, քամուն են տալիս ամենամեծ ու ամենաթանկ հարստությունը՝ ժամանակը... Սկզբում դու ամեն ինչ ունեիր, բայց երբ ցանկացար ձեռք բերել ավելին, կորցրիր նաև այն ամենը, ինչ ունեիր։
- Ես այլևս չեմ ուզում ապրել,- ասացի։
- Դու դեռ ժամանակ ունես, որդիս,- ծերունին ձեռքը դրեց ուսիս,- գնա, գնա ապրիր և արարիր։
- Իսկ հետո՞...
- Հետո,- ծերունին տխուր նայեց ինձ,- հետո արդեն՝ վերջ։
Երբ արդեն բավականին հեռացել էի ծերունուց, շատ հեռվից լսեցի նրա ձայնը.
- Հետո դու չես լինի, բայց կշարունակես ապրել քո Ստեղծածի մեջ...
Ես շրջվեցի, որ հարցնեմ՝ «Իսկ եթե չհասցնեմ...»։
Ծերունին այլևս չէր երևում...
Ապրիլ, 1998 թ.
Комментариев нет:
Отправить комментарий