ԽԼՈՒՐԴԻ ՆՈՏԱՆ

Երևի թե հասկացաք, որ խոսքը կոմպոզիտոր Խլուրդի մասին է, բայց այստեղ «նոտան» ոչ թե երաժշտական նոտաների, այլ Խլուրդի բողոքի նոտայի մասին է։ Սակայն ավելի լավ է ամեն ինչ պատմեմ հերթով։

Տպագրելով «Խլուրդը կոմպոզիտոր» գրվածքը, ես ամենևին չէի սպասում, որ այն սպասվածից բազմիցս մեծ արձագանք պիտի գտնի։ Օրեր շարունակ հեռախոսազանգեր էի ստանում, և հեռախոսագծի հակառակ ծայրից ծանոթ ու անծանոթ մարդիկ գյուտ արածի պես ինձ հաղորդում էին, որ իրենք իսկույն հասկացել են, թե խոսքն ում մասին է։ Փողոցում ինձ կանգնեցնում էին միանգամայն ծանոթ թե անծանոթ և հայտնում, որ «Խլուրդի մասին լավ եմ գրել», «Այդ սրիկա Խլուրդին այդպես էլ պետք է» կամ «Այդ Խլուրդը մեր արվեստը կերավ» և այլն։

Անկեղծ ասած, լավ չեմ պատկերացնում, թե Խլուրդն ինչպես է մեր արվեստը ուտում։ Արվեստը հո կարկանդակ ու ժենգյալով հաց չէ, ճապոնական թանկարժեք դիկտաֆոն կամ վետերանների միության փող չէ, որ զույգ ձեռքով բռնի ու հավեսով խժռի...

Իսկ նրանցից մեկն էլ, ընդհակառակը, ինձ փորձում էր համոզել, որ Խլուրդի մասին չպիտի գրեի։ «Հիմա նա բոլորիս ջգրու սկսել է աջ ու ձախ սցենարներ ու պիեսներ գրել ոչ միայն կինոնկարների, ներկայացումների, այլև գովազդային հոլովակների համար»,- ասաց զրուցակիցս։

Հետաքրքիրն այն է, որ բոլոր զրուցակիցներս, չգիտեմ ինչու, հարյուր տոկոսով համոզված են, որ կոմպոզիտոր Խլուրդը հենց այն Խլուրդն է, ում իրենք ճանաչում են։ Բայց ամենազավեշտականը դեռ հետո պիտի լիներ...

Մի օր հնչեց դռան զանգը։ Դուռը բացեցի և շեմքին տեսա մի ծերուկի։
- Ես Խլուրդի մոտից եմ եկել,- ասաց նա։

- Արդեն կռահեցի դա,- պատասխանեցի, մտքում ավելացնելով՝ տնաշենի բիձա, քո այդ տեսքով ուրիշ որտեղի՞ց պիտի գաս՝ եթե ոչ Խլուրդի մոտից։ Պարզ է, որ քեզպիսիք երկնքից չեն իջնում կամ Փարիզից չեն ժամանում։

- Պարոն Խլուրդը խիստ վիրավորվել է, որ իրեն և իր հանճարեղ «Սիմֆոնիան» ձեռ եք առել,- անատամ բերանը շարժեց ծերուկը։- Բացի դրանից, պարոն Խլուրդը հայտնել է, որ այդ առթիվ սիմֆոնիկ նվագախմբի ողջ կոլեկտիվը նույնպես շատ խիստ վրդովվել է...

- Սիմֆոնիկ նվագախմբի կոլեկտիվն այստեղ ի՞նչ գործ ունի,- ծիծաղս հազիվ զսպեցի։- Խլուրդն ու սիմֆոնիկ նվագախումբն այդ երբվանի՞ց են հոմանիշներ դարձել... Ի դեպ, լսել եմ, որ «մաեստրո» Խլուրդին այժմ էլ ուզում են նշանակել կինոստուդիայի կամ բալետի թատրոնի տնօրեն։ Ձեր այդ «արվեստագետը» գո՞ւցե վաղն էլ փորձելու է համոզել, թե ողջ կինեմատոգրաֆիան, բալետի կամ դրամթատրոնի կոլեկտիվներն են կանգնած իր թիկունքում...

Խլուրդի անձնական ներկայացուցիչ այս ծերուկի ներկայությունն ինձ զվարճացնում էր, և ես լուրջ տոնով ասացի.

- Օրերս «Եվրոնյուսն» ու «Ազատություն» ռադիոկայանը հաղորդել են, որ Հռոմի պապը լսելով Խլուրդի սիմֆոնիան, զարմացած բացականչել է. «Մինչև հիմա որտե՞ղ է եղել այդ մեծ արվեստագետը, որ չենք տեսել։ Մեր այս փոքրիկ հողագունդն այդ ինչպե՞ս է կարողանում իր վրա կրել այնպիսի մի մեծություն, ինչպիսին Խլուրդն է...»։

- Տեսնո՞ւմ եք, նույնիսկ Հռոմի պապն է գնահատում մաեստրոյի արվեստը,- զվարթացավ ծերուկը,- իսկ դուք գրել եք, թե նրա երրորդ ներկայացման ժամանակ դահլիճում ընդամենը 2 ուսանող էին նստած... Ես հաշվել եմ, Խլուրդի բարեկամների հետ միասին ուղիղ 12 հոգի են եղել...

Ծերուկն ավելի ու ավելի էր ինձ զվարճացնում, բայց շտապեցի կարճել այս ներկայացումը.
- Անկասկած Խլուրդը տաղանդավոր անհատականություն է...
- Այո՜,- զվարթացած ասաց նա։- Պարոն Խլուրդին ուրիշ ի՞նչ հաղորդեմ ձեր կողմից։

Ուզում էի ասել՝ «Փառասիրությամբ հիվանդ ու խանգարված այդ հոպոպին հաղորդիր, որ վաղուց ժամանակն է վերջ տա Արվեստի տաճարում իր լարախաղացությանն ու մտածի ճամպրուկները կապելու մասին», բայց ծերուկի տրամադրությունը չփչացնելու համար ասացի միայն.

- Առանձնապես ոչինչ, բայց մի թեթև գլխի գցի մի լավ լվանալ ծնոտից կախած ցախավելն ու հասկանա, որ այն դեռևս բավարար ապացույց չէ գրող ու արվեստագետ կոչվելու համար։ Այլապես «բոմժերն» ու այծազգիները վաղուց կգլխավորեին մշակույթի գործիչների ցուցակը։

Դուռը փակեցի ու մտածեցի՝ եթե արդեն խլուրդներն են զբաղվում մեր մշակույթով, ուրեմն կորած ենք...

2010 թ.